Nowe oblicza czekolady
ChocoWine, niczym wino, należy zbadać pod względem aromatu, delektować...2016-06-18
2016-06-18
Rajd Weteranów Karlowe Wary 2015 cz.1»2016-06-18
Rajd Weteranów Karlowe Wary 2015...»2015-06-30
Zlot motoryzacyjny 2015»2015-06-30
Ostrowiecki Karburator Rajd 2015»Ćmielów
2020-11-30 23:29:00
ZARYS DZIEJÓW
Początki osadnictwa na terenie dzisiejszego Ćmielowa sięgają neolitu (ok. 2500 lat p.n.e.). Badania archeologiczne dowodzą, iż na Gawrońcu (lokalna nazwa wzgórz położonych na krawędzi doliny Kamiennej) mieszkali ludzie, którzy zajmowali się m.in. wyrobem narzędzi kamiennych z krzemienia wydobywanego w niedalekich Krzemionkach Opatowskich, gdzie znajdowała się duża kopalnia tego surowca.
W pierwszych wiekach naszej ery wzdłuż Kamiennej przebiegał rzymski szlak handlowy, który prowadził do świętokrzyskich dymarek, gdzie wytapiano z rudy żelazo. Obok rolnictwa od najdawniejszych lat zajmowano się tu garncarstwem, a to dzięki pokładom gliny nadającej się do uprawiania tego zawodu.
Historyczne wzmianki o Ćmielowie zaczynają się w XIV w. Miejscowość ta wraz z okolicznymi dobrami często zmieniała właścicieli. Około 1388r. bracia: Marcin podczaszy dobrzyński i Mikołaj podkomorzy dobrzyński z Baruchowa, herbu Doliwa, sprzedali zamek Ćmielów wraz z całą wsią o tej samej nazwie Gniewoszowi z Dalewic, podkomorzemu krakowskiemu. Ten przekazał dobra synowi, też Gniewoszowi. W 1425 roku Ćmielów drogą sprzedaży trafił w ręce Jana z Podlowa, herbu Janina. Trzeba jednocześnie pamiętać, że w tym czasie (XV w.) istniała obok Ćmielowa (wsi obejmującej kmiece zabudowania i zamek) druga wieś, złożona z zagród i istniejącego do dziś kościoła, o nazwie Szydłów.
W 1473 roku Stanisław Grocholic herbu Syrokomla (na kościele w tej wsi zostały herby tego rodu) ożenił się z Katarzyną, córką kasztelana żarnowskiego Stanisława Szydłowca. Brat Katarzyny, Jakub Szydłowiecki, obdarzony wieloma godnościami i urzędami królewskimi oraz państwowymi, rozpoczął akcje wykupu włości położonych nad Kamienną. Nabył też Ćmielów, który uczynił swoją główną siedzibą. Rozbudował zamek w rozlewiskach rzeki i wystarał się dla tej miejscowości o przywilej lokacyjny, który nadał 19 maja 1505 roku w Radomiu na sejmie król Aleksander Jagiellończyk. Podniesiona do rangi miasta miejscowość musiała mieć rynek i ulice. Wytyczono więc ten centralny plac w połowie drogi między kościołem parafialnym w Szydłowie a zamkiem i wsią Ćmielowem.
W 1509 roku po śmierci Jakuba z Szydłowa dobra ćmielowskie przeszły w ręce Mikołaja, przyrodniego brata zmarłego, a zarazem potem dostały się Krzysztofowi Szydłowieckiemu, wybitnej postaci polskiego życia politycznego w pierwszych trzech dekadach XVI w., kanclerza wielkiego koronnego, posiadacza wielu godności i tytułów. Jako właściciel Ćmielowa, Opatowa i wielu innych miejscowości stał się mężem opatrznościowym opisywanej okolicy.
Ćmielów za rządów kanclerza Szydłowieckiego stał się prężnym miastem, a rozbudowany w latach 1519 – 1531 zamek wspaniałą rezydencją magnacką, renesansowym dworem na europejskim poziomie.
Po śmierci kanclerza, która nastąpiła w 1532r., dobra ćmielowskie odziedziczyła jego żona, Zofia z Targowiska, a po niej (zmarła 1556r.) jej wnukowie. Sytuacja własnościowa ustabilizowała się dopiero kiedy dobrami ćmielowskimi rządził (od 1606r.) Janusz książe Ostrogski. Przez cały niemal XVII w., dziedziczyli jego potomkowie, a później ich krewni Zasławscy.
W 1709r., majętności nad Kamienną przypadły Aleksandrowi Dominikowi księciu Lubomirskiemu. Wreszcie klucz ćmielowski dostaje się kanclerzowi wielkiemu koronnemu Janowi hrabiemu Małachowskiemu – początkowo jako dzierżawa, a w 1753r. jako własność.
Kolejnym sukcesorem miasta i należących do niego dóbr został Jacek hrabia Małachowski, a po jego śmierci, dziedziczył majątek syn tegoż, Jan z Dukli hrabia Małachowski. Kiedy i ten wkrótce zmarł włości przeszły w ręce jego siostry Franciszki z hrabiów Małachowskich Dunin Karwickiej, która w 1828r., przekazała m.in. Ćmielów swoim dzieciom Kazimierzowi i Annie. Ci zaś w dwa lata później sprzedali miasto Teresie z ks. Druckich – Lubeckich hrabinie del Compo Scipio i jej szwagrowi Wojciechowi Pusłowskiemu.
W 1845r. hrabina stała się wyłączną włąścicielką dóbr, a po jej śmierci (1848r.) córka Maria z hr. Del Compo Scipio ks. Drucka – Lubecka. Po niej zaś dziedziczyli synowie. W 1896r. ćmielowskie włości należały do księcia Aleksandra Druckiego – Lubeckiego.
W XVIII wieku Ćmielów stał się ośrodkiem garncarstwa. W 1750 roku król August III Sas wydał miejscowym garncarzom przywilej sprzedaży swoich wyrobów na terenie całego kraju. Uprawnienie to w 1768 roku potwierdził król Stanisław August Poniatowski. Natomiast w roku 1804 lub – według innych źródeł – 1809 roku hrabia Jacek Małachowski założył tutaj fabrykę fajansu i porcelany.
Podczas powstania styczniowego, przywódcą ruchu w tej okolicy, był miejscowy proboszcz ks. Kacper Kotkowski. W Ćmielowie przebywał krótko jeden z przywódców powstania Marian Langiewicz. Po powstaniu, w 1870 roku Ćmielów utracił prawa miejskie.
W 1915 roku miasteczko zostało połączone linią kolejową z Ostrowcem Świętokrzyskim i Sandomierzem.
W czasie okupacji niemieckiej od lata do jesieni 1942 roku istniało tutaj getto, w którym przetrzymywanych było około 2 tysięcy Żydów. Po likwidacji getta w październiku 1942 roku ocalałych wywieziono do Treblinki.
31 grudnia 1959 roku do Ćmielowa włączono wsie Przepaść i Skała oraz kolonię Wióry-Przepaść.
W roku 1962 Ćmielów odzyskał prawa miejskie. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. tarnobrzeskiego.
-
2020-12-01
-
2016-05-22
NAJNOWSZE OKAZJE
NAJNOWSZE TUBONY
NAJNOWSZE GAZETKI
swoich znajomych!
z innymi!