Nowe oblicza czekolady
ChocoWine, niczym wino, należy zbadać pod względem aromatu, delektować...
2016-06-18

2016-06-18
Rajd Weteranów Karlowe Wary 2015 cz.1»2016-06-18
Rajd Weteranów Karlowe Wary 2015...»2015-06-30
Zlot motoryzacyjny 2015»2015-06-30
Ostrowiecki Karburator Rajd 2015»
Cmentarz Żydowski - KIRKUT
0000-00-00 00:00:00

Cmentarz żydowski w Ostrowcu Świętokrzyskim przy obecnej ul. Sienkiewicza powstał zapewne w 1734 roku. Protokół lustracyjny gminy z 1929 r. wymienia cmentarz wyznania mojżeszowego, istniejący ponad dwieście lat, z najstarszą macewą pochodzącą z 1734 roku. Przypuszczalnie był to nagrobek rabina Naftalego syna Herce, odnowiony w okresie międzywojennym.
Wiadomo, że nekropolia była ogrodzona, przy wyjściu znajdowało się miejsce do rytualnego obmycia rąk oraz niewielki budynek zamieszkany przez dozorcę-grabarza.
Na cmentarzu chowano Żydów z Ostrowca Św. oraz innych miejscowości, takich jak: Bodzechów, Boria, Chmielów, Częstocice, Denków, Goździelin, Grójec, Miłków, Mychów, Podgórze, Sarnówek, Stoki Małe, Waśniów.
W latach II wojny światowej na terenie cmentarza rozstrzelano wielu żydowskich mieszkańców Ostrowca. Autorzy "Księgi Pamięci" podają, że podczas "akcji likwidacyjnej" miejscowego getta, na cmentarzu pochowano około tysiąca ofiar, "we wspólnym grobie, warstwa na warstwie, jeden na drugim".
Naziści zdewastowali nekropolię - z macew wykonano bruk na ul. Czerwieńskiego, zniszczono ohele i ogrodzenie.
W 1957 r. władze miasta podjęły decyzję o przekształceniu cmentarza w park.
W 1960 roku pozostałe na terenie cmentarza 157 nagrobki przeniesiono do północno-wschodniej części nekropolii i ustawiono w regularnych rzędach. W 1979 roku rozebrano bruk na ul. Czerwieńskiego i odzyskane w ten sposób fragmenty macew złożono na cmentarzu. Obecnie na obszarze cmentarza znajduje się prawie 200 macew w większości ustawionych w lapidarium. Tylko niektóre znajdują się w swym pierwotnym położeniu to jest nad miejscami pochówku.
W 1980 r. Adam Penkalla - badacz judaików - wykonał inwentaryzację 157 macew. Daty śmierci udało się odczytać na 123 nagrobkach. Większość z nich pochodzi z okresu międzywojennego, pozostałe powstały w drugiej połowie XIX wieku.
Ostrowieckie macewy były dziełem miejscowych kamieniarzy, używających piaskowca z lokalnych kamieniołomów. Wymiary nagrobków wskazują, że wiele wyprodukowano seryjnie, wykuwając jedynie odpowiedni tekst i zdobienia. Jednak - jak zauważa A. Penkalla - "kamieniarzom żydowskim nie brakło wyobraźni. Nie ma bowiem dwóch takich samych obiektów. Każdy różni się detalem, formą symboliki czy też tekstem inskrypcji".
Na cmentarzu w Ostrowcu dominują tradycyjne macewy - pionowe płyty z hebrajskimi inskrypcjami oraz symboliczną dekoracją - między innymi świecami, koronami, lwami, ptakami - w półokrągłym zwieńczeniu.
Na ich tle wyróżnia się nagrobek lekarki Róży Malingerowej, wykonany w formie obelisku z polskojęzycznym epitafium. Warto tu nadmienić, że językiem używanym przez Żydów do sporządzania inskrypcji na macewach przez setki lat był hebrajski, a pojawienie się w połowie XIX na nagrobkach innych języków - polskiego, niemieckiego czy rosyjskiego - było przejawem asymilacji polskich Żydów.
Na cmentarzu zachował się nagrobek ostrowieckiego cadyka Mejera Halewiego Halsztoka, zmarłego w 1928. Wyryto na niej napis: "Tu spoczywa święty rabin, światłość diaspory, przewodniczący świętej gminy Ostrowiec, Meir Jechiel Ha-Lewi Halsztok zmarły 19 miesiąca adar 5688 roku".
foto: zydowskiostrowiec.blogspot.com
tekst: K. Bielawski www.kirkuty.xip.pl
-
2016-08-22
-
2016-08-21
-
2016-08-20
2016-08-22 00:00:00
NAJNOWSZE OKAZJE
NAJNOWSZE TUBONY
NAJNOWSZE GAZETKI
swoich znajomych!
z innymi!