KUŹNIA

W roku 1813 właściciel dóbr ostrowieckich, Jerzy Dobrzański wybudował w osadzie Kuźnia zakład hutniczy – tj. wielki piec i fryszerkę (mały zakład metalurgiczny, w którym surówka przerabiana była na stal). Fryszerka składała się z ogniska fryszerskiego, miechów oraz młotów napędzanych kołem wodnym. Zdolność produkcyjna tego zakładu była oceniana na poziomie około 81 ton żelaza kutego rocznie.

W 1816 r. na terenie osady znajdowały się już dwie fryszerki nazywane Łukaszyn i Romanów oraz wielki piec. Były tu także 2 wiatraki i tartak a do 1823 r. funkcjonował młyn o dwóch kołach wodnych.  

W tym okresie zdolność produkcyjna wielkiego pieca obliczana była na poziomie około 321 ton a zdolność produkcyjna fryszerek na około 203 tony żelaza kutego. Zatrudniano wówczas dwóch smelcarzy (wytapiaczy), dwóch gichciarzy (robotnicy sypiący materiał do pieca hutniczego), majstra piecowego, kowali, a także kositarza (posługacz hutniczy). W 1821 r. Kuźnia miała 72 mieszkańców.

 W roku 1823 podjęto dalsze działania inwestycyjne. W ramach tych inwestycji powstał nowy, murowany magazyn na skład żelaza oraz piec do prażenia rudy z jedną murowaną ścianą. Przy wielkim piecu powstał nowy, długi budynek, w którym mieszkali majstrowie zakładów żelaznych. W Kuźni znajdowały się także budynki administracji zakładów i domy pracowników.

W roku 1827 w zakładach żelaznych w Kuźni istniały trzy fryszerki, tj. Łukaszyn, Romanów, Rochów, które miały imiona synów Jerzego Dobrzańskiego (do dzisiaj wciąż funkcjonuje nazwa Romanów) i czwarta Chmielów.

Przy wielkim piecu po drugiej stronie Młynówki znajdowała się fryszerka Łukaszyn  z trzema ogniskami fryszerskimi i dwoma kołami wodnymi poruszającymi młoty i dwoma kołami wodnymi poruszającymi miechami.

Dalej w górę rzeczki na lewym brzegu znajdowała się fryszerka Rochów (uległa spaleniu w 1828), zbudowana częściowo na palach wbitych w dno. Posiadała jedno ognisko fryszerskie i dwa koła wodne młotowe i miechowe. Na prawym brzegu Młynówki znajdowała się fryszerka Romanów posiadające dwa koła wodne młotowe  i dwa miechowe oraz dwa ogniska fryszerskie.

Jeszcze dalej w górę rzeki Kamiennej zlokalizowana była murowana fryszerka o dwóch młotach zwana Chmielowską (nie leżała na terenie dóbr ostrowieckich, ale wchodziła w skład kompleksu hutniczego w Kuźni).

W 1830 roku wielki piec murowany z kamienia posiadał trzy miechy cylindrowe oraz glichtę (wieża do transportu wsadu do pieca hutniczego) na drewnianych słupach z maszynerią ułatwiająca wyciąganie na górę wózków z rudą żelaza i węglem drzewnym. Przy wielkim piecu znajdowały się: węglarnia (magazyn węgla drzewnego), rudarnia (magazyn rudy żelaza) i murowany magazyn.

Budowany pod koniec lat 30-tych XIX wieku – Klimkiewiczów doprowadził do tego, że zakład stworzony w Kuźni zaczyna pomału wymierać. W 1840 r. w Kuźni znajdowały się już tylko dwa zakłady: wielki piec z czterema miechami skrzynkowymi oraz fryszerka Łukaszyn. Fryszerka funkcjonowała to lat 70. XIX w. przetwarzając surowe żelazo uzyskane w hucie Klimkiewiczów.

Po zaniechaniu produkcji hutniczej osada Kuźnia zmieniła swój charakter. U schyłku XIX w. stała się ośrodkiem administracji rozległych lasów. Zbudowany tu przez hr. Zygmunta Wielopolskiego pałacyk myśliwski, oprócz funkcji reprezentacyjnych, pełnił także rolę mieszkania i kancelarii nadleśniczego lasów ostrowieckich. W jego sąsiedztwie pracował tartak, gdzie przecierano drewno pochodzące z okolicznych lasów. W 1924 r. osada została włączona do Ostrowca. 

źródło: 200 LAT HUTY W OSTROWCU ŚWIĘTOKRZYSKIM

Kuźnia leży na trasie czerwonego szlaku rowerowego im. Mieczysława Radwana. 

SZLAK-ROWEROWY-im-Mieczyslawa-Radwana

Historyczne obiekty Ludwikowa

• Fińskie domki 
• Dom Reklewskiego