Murowany wiatrak w Szwarszowicach

Budowniczym i pierwszym właścicielem obiektu był miejscowy włościan Józef Kaczmarski, który wystawił go w miejscu spalonego drewnianego „koźlaka”. Prawdopodobnie młyn powstał w okresie, pomiędzy 1880 a 1885 rokiem.

Dwukondygnacyjny budynek na planie koła wybudowano z kamienia łupanego spojonego zaprawą wapienną. Ściany wiatraka, w części górnej, lekko zwężają się przybierając kształt ściętego stożka.

Dach o konstrukcji krokwiowej, pokryto pojedynczą warstwą gontu. Konstrukcja obrotowa dachu składa się: z pierścienia wykonanego z krawędziaków, do którego od spodu przymocowano szynę jeżdżącą po stalowych rolkach, wmontowanych w oczep budynku. Z jednej strony dachu znajduje się budka kryta dwuspadowym daszkiem, przez którą na zewnątrz wypuszczone jest zakończenie wału, z osadzonymi w nim skrzydłami. Wiatrak ze Szwarszowic posiada rzadko spotykaną konstrukcję głowicy wału śmigłowego, wykonaną z metalu, pozwalającą na zainstalowanie pięciu, zamiast czterech „śmigów”.

W młynie wiatrowym, zachowało się niemal kompletne wyposażenie, na które składają się mechanizm napędowy, transmisyjny i roboczy. Na piętrze znajduje się zestaw dwóch „mlewników” ze złożeniami kamieni młyńskich, natomiast na parterze umieszczony jest podsiewacz cylindryczny oraz skrzynie przeznaczone na mąkę i otręby. Czasy świetności tego wiatraka to lata 1900-1955 kiedy to pracował nieprzerwanie.